Bollywood

Jest to umowna nazwa indyjskiego przemysłu filmowego utworzona w latach 70tych ze zbitki słów Hollywood i Bombaj przez dziennikarza pisma “Cineblitz”. Bombaj jest największym ośrodkiem produkcyjnym indyjskiej kinematografii, jeszcze sprzed II wojny światowej. Filmy bollywoodzkie są przeważnie tworzone w konwencji masala movie, często utożsamianej na Zachodzie z kategorią musicalu z licznymi sekwencjami taneczno – śpiewanymi. Akcja niekiedy opiera się na tradycyjnych melodramatycznych schematach, dramatycznych zwrotach fortuny czy szczęśliwych zbiegach okoliczności. Przez lata filmy z Bollywoodu, a także innych ośrodków indyjskiej kinematografii były krytykowane przez hinduskich intelektualistów oraz znawców z Zachodu za naiwność fabuły, kiepską grę aktorów oraz brak oryginalności scenariusza.

Indyjska kinematografia jest największą na świecie. Pracuje w niej około 2,5 miliona ludzi, powstaje tam do tysiąca filmów rocznie. W samym Bombaju powstaje 300-400 filmów rocznie, które mają największy udział w rynku krajowym i największy udział w eksporcie. Filmy powstają w wielu ośrodkach i w wielu językach. W Bollywood sensu stricte powstają filmy w języku hindi, zwykle w odmianie hindustani, zawierającej wiele naleciałości urdu, dzięki czemu są one zrozumiałe w całych Indiach. O ile kino tamilskie, syngaleskie, bengalskie i inne mniejsze kinematografie etniczne w Indiach są z niewielkimi wyjątkami adresowane zasadniczo do regionalnych społeczności, o tyle Bollywood to kinematografia nastawiona na całe Indie oraz eksport.

Słowniczek pojęć i gestów rodem z bollywood

Białe sari – noszą wdowy, którym po śmierci męża nie wypada już ubierać się kolorowo; biel zakłada się w Indiach między innymi na znak żałoby. Uczestnicy pogrzebów ubrani są zawsze na biało
Czarną plamkę na twarzy – maluje się lub nakłada komuś, kto jest szczególnie piękny. Dodanie maleńkiej „skazy” ma chronić przed złym spojrzeniem i przed zazdrością. Można taką plamkę zrobić ładnemu dziecku lub pięknie ubranej kobiecie.
Dotykanie czyichś stóp – jest oznaką szacunku. Stopy są dla Hindusów najbardziej nieczystą częścią ciała, gdyż mają bezpośredni kontakt z ziemią i brudem. Dotknięcie ich oznacza: otaczam cię tak wielkim szacunkiem, budzisz we mnie tak wielki respekt, że gotów jestem nawet zdjąć pył z twoich stóp. Dotkniecie czoła po tak uniżonym geście również wyraż najwyższą cześć – głowa jest bowiem najczystszą częścią ciała.
Dzwonienie dzwoneczkiem naokoło czyjejś głowy – odganianie nieszczęścia, złego spojrzenia.
Kiwanie kciukiem – dłoń zwinięta w pięść, a uniesiony ku górze kciuk kiwa się na boki: to żartobliwy gest używany, gdy chcemy powiedzieć: “co za wstyd” lub “oj, oj” – najczęściej, gdy komuś coś nie wyjdzie.
Pociąganie się za uszy – bohaterowie pociągają się za uszy (własne) głównie wtedy, gdy chcą za coś przeprosić; pokazać, że wiedzą, iż źle zrobili..
Podniesienie do góry małego palca – oznacza, że właśnie było się w toalecie lub potrzebuje się z niej skorzystać.
Posypywanie się kolorowym proszkiem – jeden z niezbędnych elementów zabawy w czasie święta Holi, obchodzonego w całych Indiach z okazji pożegnania zimy i smutków. W czasie Holi wita się nadchodzącą wiosnę, tańczy i śpiewa. Ubrani na biało świętujący posypują się różnokolorowymi proszkami. Bollywood bardzo często wykorzystuje kolorowe i radosne obchody Holi w swoich filmach (min. w: “Silsila”, “Darr”, “Mohabbatein”).
Taca, na której pali się lampka – którą wykonuje się koliste ruchy przed przybywającym gościem lub przed posągiem bóstwa, jest formą oddania czci. Słodycze ułożone na tacy są poświęcane Bogu, jednak ofiarowuje się je gościom lub domownikom po odprawieniu modlitw jako jedzenie uświęcone.
Zabarwiony na czerwono przedziałek – jest oznaką mężatki. Wdowy barwią tylko część przedziałka. Według legendy barwienie przedziałka związane jest z porwaniami narzeczonych w czasie ceremonii zaślubin. Narzeczony walczył o ukochaną, a gdy udało mu się zabić porywacza, naznaczał włosy przyszłej żony krwią zabitego. Motyw moczenia włosów kobiety we krwi wroga jest w kulturze indyjskiej bardzo stary.
Złożenie rąk poprzez zetknięcie opuszków palców – zazwyczaj połączone z wypowiedzeniem „namaste” jest formą powitania, odpowiednikiem zachodniego podania ręki, jednak pełną szacunku wobec osoby, którą się wita.
Czerwone stopy i palce u rąk – to znak tego, ze kobieta nie pracuje. Na czerwono ręce i stopy malowały sobie tancerki, aby dłonie i stopy ładniej się prezentowały podczas tańca. Poza tym tak zabarwione dłonie wskazują, że kobieta nie musi pracować, czyli że jest z wyższej kasty.

bolly
Scena z produkcji bollywoodzkiej